Açıklama
sınıf önemlidir
Kapitalizm sınıflar arası geçişe imkân vermesiyle kendisinden önceki sınıflı toplumlardan ayrılır. İstisnasız herkese sınıf atlama hayali sunar ama yalın gerçek aslında herkesin sınıf piramidinin aşağılarına itilme tehdidini sürekli ensesinde hissetmesidir. İşçi sınıfı işsizlikle, orta sınıflar ise işçi sınıfı saflarına itilme tehdidi altında çocuklarını bu kaderden kurtarmak için delice çabalamaktadır.
yeni orta sınıfın yeniden üretimi…
Yeni orta sınıfla birçok dünya kentindeki nitelikli eğitim arasındaki ilişki giderek daha açık hale gelirken, nitelikli eğitim aracılığıyla sınıfın biçimlenme dinamikleri, her bir ülkeye özgü ulusal iktisadi politikalara, devlet ve aile biçimlenmesine, yerel kültüre ve ulusal eğitim sistemlerine bağlı olma özelliklerini de korumaktadır. Bu kitap, İstanbul’daki orta sınıf ailelerin, küresel ekonomiyle bütünleşme sürecinde çocuklarına nitelikli eğitim sağlama mücadelesiyle ifade edilen bu tür dinamiklerin etnografya temelli açıklamasıdır.
Bu etnografya, devletin ve piyasanın sınıfın biçimlenmesi üzerindeki etkilerinin altını çizerken, ailenin de sınıfın yeniden üretimi ve toplumsal bilincin kilit aktörü olarak önemini vurgular.
“Orta sınıf zorunlu olarak iyi tanımlanamamış bir varlıktır. Bu, kuramsal bir kavrayış eksikliğinden değil, gerçekliğin niteliğinden kaynaklanır. Orta sınıf kuramları, nesnelerinin bu temel muğlaklığını bertaraf etmeye çabalamak yerine, asıl bu muğlaklığı açıklamaya çalışmalıdırlar.”
sınıfın önemlidir, sınıfın yeniden üretimi ise yaşamsal…
ama kapitalizm için.
Kimse işçi olmayı ya da orta sınıfta kalmayı istemez. Kimse çocuğuna bunu reva görmez. Daima üst sınıfa geçmektir amaç. İyi bir meslek edinip “rahat bir yaşam” sürmeyi sağlayacak eğitimin bu rüyayı mümkün kılacak, ulaşılabilir en önemli fırsat olduğu düşünülür (bu piyangoda büyük ikramiyenin çıkmasından da önemlidir).
Elinizdeki kitap, küreselleşen şehir (İstanbul) ile değişen kültür ve tüketim ideolojisinin karşılaştırmalı incelenmesi yoluyla, orta sınıfın kendini yeniden üretmek amacıyla çocuklarını sınavlara hazırladıkları maratonun, sınıf mücadelesinin anlatımıdır. Bu aşama çok önemlidir çünkü başarısızlık gelecek kuşağın orta sınıfın alt katmanlarına ya da daha kötüsü işçi sınıfına düşme tehlikesini barındırır.
Sınıfın yeniden üretimi maliyetlidir. Refah devleti bu maliyetin ‒eğitim, sağlık, emeklilik hakkı ve koşulları temelinde‒ devlet tarafından karşılanmasının ifadesiydi. Kapitalistlerin gelir vergileri düşürülürken dolaylı vergilerin (ÖTV, KDV) arttırılması ve bu hizmetlerin özelleştirmelerle sermaye sınıfının eline geçerek paralı hale getirilmesi üretim maliyetini alt sınıfların üzerine yıkmıştır. Eğitim artık “dershane”dir, “özel okul”dur. Çocuklar –sınıfın yeniden üretimi‒ artık tüketim ideolojisinin unsurlarına dahil edilmiştir. “Paran kadar sağlık, paran kadar eğitim” paran kadar sınıftır: Sınıflar arasındaki ilişkiler şeyler arasındaki ilişkilere dönüşmüştür.
Tanıklıklara, alan araştırmalarına ve kuramsal çerçeveye dayalı elinizdeki etnografya, devletin ve piyasanın sınıfın biçimlendirilmesindeki rolünün altını çizerken, ailenin de sınıfın yeniden üretimi ve toplumsal bilincin kilit aktörü olarak önemini vurgulamaktadır.
Düzen ise “sürdürülebilir” olmak için sınıfların kendini yeniden üretmesine ihtiyaç duymaktadır.
İÇİNDEKİLER
Türkçe Basıma Önsöz 11
Önsöz 23
Giriş 29
I. Sınıf Önemlidir 43
II. Neoliberal Görünüm 53
III. Eğitim Hiyerarşisinin Oluşturulması 81
IV. Aile Dayanışması 103
V. Rekabet ve Kültürel Yeniden Üretim 129
VI. Kazanma Hazırlığı 163
VII. Yeni Orta Sınıfın Sınırlarını Anlamak 203
EK-A İstanbul Sosyoekonomik Hane Halkı Alan Araştırması (1993) 209
EK-B Görüşmeler (1996) 215
Kaynakça 219
