Yeni Argo Sözlüğü

Açıklama

Bu sözlüğün hazırlanış çalışmaları çok eskilere dayanır. Başlangıçta, ‘öğrenci, ipsiz sapsız, berduş, hırsız vb.’ kimselerin kullandığı söz ve sözcükleri çok merak ediyordum. Olanaklarım elverdiği ölçüde çok sayıda sözcük derledim. Bu çalışmalar sonunda karalama bir argo sözlük hazırladım. Türk dilini arılaştırma çalışmalarının sürdüğü bir dönemdi, bu dönemde böyle bir çalışmanın yararlı olup olmadığını düşünürken, içinde bulunduğun dilbilim çevrelerinden çok olumsuz tepkiler aldım ve sözlüğü hazırladığım karalama biçimiyle, olduğu gibi bıraktım.
Aradan uzun bir süre geçti, bu süre içinde, özellikle 27 Mayıs 1960, 12 Mart 1971, 12 Eylül 1980 yıllarında sıkıyönetimler ve askeri darbeler olduğu dönemlerde şifreli konuşmalar, argo sözcük kullanmak çok olağan ve yaygındı. O dönemlerde kullanılan argo sözcük sayısını eskiyle kıyaslayınca büyük bir artış olduğu görülür. TDK sözlüğü 1969 baskısı ve 2005 baskısı, ayrıca Ferit Develioğlu’nun 1970 ve1980 baskıları ve Türk Argosu adlı sözlükleriyle yeni basılan diğer sözlükler bunun ispatıdır.

Argo sözcükler, yapısal özellikleri nedeniyle eskiden aydınlar, bürokratlar ve politikacılar tarafından pek kullanılmazdı, ama son dönemde iktidar üyeleri tarafından çok kullanılması ilginç ve düşündürücüdür. İktidarın bu argo kullanma alışkanlığına muhalefet liderlerinin de aynı üslupla sık sık argo kullanarak yanıt vermesi Türkçemizin güçsüzlüğünden mi kaynaklanıyor yoksa politikacıların halkın zayıf bir yanından yararlanmak istediklerini mi ortaya koyuyor anlamak zor.

2013 yılında gerçekleşen Taksim Gezi Parkı olayları nedeniyle kullnılan argo sözcüklere bakalım. 27 Mayıs’tan başlayarak parktaki ağaç kesimine karşı gelenlerin kullandığı “ağaç, ağaç kesmek, ağaç olmak, deterjanlı basınçlı suyla otomatik yıkama, tütsü, akrep, saygonlu vb.” birçok sözcük üretildi. Bu olay nedeniyle resmi ağızların da argo sözcükler kullandığını görüyoruz. Bunlardan en ilginci Çapulcu sözcüğüdür. Çapul “yağma, talan, plaçka” adından türetilmiş bir sözcük ama bu sözcük orada, eğer içerdiği anlamda kullanılsaydı ağaçları kesip götürenleri tanımlamış olacaktı, oysa sözcük ağaçları kesip götürenlere karşı direnen halk için kullanılan argo sözcükler arasına girdi. Orada direnen halkın oluşturduğu argo sözler ve çoğu güncel konuşmalardan türetilmiş şaka yollu, esprili sözleri yayın organlarında gördük ve duyduk ama yeni kavramlar henüz süreklilik gösterecek bir duruma gelmediğinden bu sözlükte kullanamadık, ileriki baskılarda kullanılırsa çok eğlenceli bir sözlük olacağını düşünüyorum. (Gezi Parkı’nda kullanılan kimi sözcükler için bkz. Sözlük Üzerine ve Argo Giriş)