İbadet Teolojisi

Açıklama

Görünen ve görünmeyen yaratılmış varlıkların varoluş hikmeti bir ve tek Allah’a ibadettir. İnsanlar sıhhatli ve düzenli bir şekilde hayatlarının devamı için yaratıcının rızâsı yolunda ibadet ederler. Şuursuz varlıkların ruku’, secde, teşbih ve salâtı içeren ibadetleri zorunlu iken şuurlu varlıkların ibadeti ise özgür irade ve gönül rızâsına dayanır. İbadet, insanın Allah’a karşı duyduğu güven, saygı ve sevginin sonucu O’nun rızâsına uygun davranma çabası ve iradî davranışlarını ifade eder. Salât/namaz, savm/oruç, zekât, karz-ı hasen, hac ve cihad vb. nüsükleri de kapsar. Şekil ve ritüel ile sınırlı nüsük/menâsik daha dar iken, ibadet hayatın tüm alanlarına yayılır. Nüsük insan yoluyla hayatı gübreler yağmur olup yağar ve hayatın içinde ibadetleri ortaya çıkarır. İnsanlar ibadetleri, kendi yaşamsal döngüleri yolunda sırf Allah’ın rızâsına nâil olmak, O’na yaklaşmak, O’na bağlılık ve itaatlarını göstermek, şükran ve ta’zim duygularını ifade etmek vb. gibi hikmetlerle yaparlar. Fert ve toplum yararına gerçekleştirilen iradî her olumlu ve iyi davranış ibadet olarak dinî ve mânevî bir anlam kazanır. İnsanın yapması/edip eylemesi anlamına gelen çalışma, üretme, icat etme, meydana getirme, iyilik yapma, imar etme, zulme karşı mücâdele edip direnme, kötülükleri önleme, iyi güzel davranma, doğru olma vs. de birer iş ve oluş ibadet olur. Kur’an veya kâinatı okumak, içindeki hak hakikatleri, delilleri ilimleri gizlemeden, kelime ve kavramlara yüklenilen anlamları tahrifsiz doğru bir şekilde anlamak, anlatmak ve eyleme dönüştürmek de ibadettir. Ganî, Hamîd ve Samed isim ve nitelikli Allah, yarattığı kulların ibadetine ihtiyacı olmaz aksine fakîr âciz fıtratta yaratılan insanın sıhhatli, düzenli ve huzurlu yaşayabilmesi için ibadete ihtiyacı vardır. İlahî rızâ doğrultusunda ihlâs, tevhid ve takvâ temelinde ibadetler, güzel ahlâk ve salih amele yönlendirir, hayatı canlı, düzenli, huzurlu ve sıhhatli bir şekilde devamını sağlamada vasıta olurlar.