Haniflerin Yolu

Açıklama

Arapçalasmis Süryanice bir sözcük olan ve “saskinliktan kurtulmak için istikamete meyletmek” anlamina gelen hanif; Kur’an da on yerde tekil, iki yerde çogul (hunefâ) olarak kullanilir.
Kur’an a göre Hz. Ibrahim (a) bir haniftir da tüm Nebiler ve Resüller’de birer Haniftir. Çünki, onlar; Rabb’e (Hac-67), tek ilaha (mü’min: 23-32), tek ALLAH’a kul olmaga (Nahi-36) Sirat-i mustakim’e (Mü-minun-73) kurtulusa (Mü’min-41) tek dine ve tek ümmete (Enbiya-92; Mü’minün: 51-52; Sura-13) davet ekseninde, “tevhid karsitligina, sirke yozlasmis, kokusmus kült ve geleneklere, zalime, zulme ve paganist tüm telakkilere karsi savasan” ALLAH elçileridir.
Ilk peygamber Hz. Âdem (a)’den (Âl-i Imran-33 Tâ Hâ-122), Son Nebî Hz. Muhammed (s)’e (Ahzâb-40) kadar kesintisiz bir sekilde gelen bu sistem “Haniflerin Yolu Sirat-i Mustâkim”dir.
Mesrûiyeti ve referansi insanin yaratilis formu ve “bezm-î elest” olan (A’râf 172) bu sistemin, biraz vasfi fitrîligidir:
O halde yüzünü bir hanif olarak dine tut, ALLAH’in insanlari kendisi üzerine yarattigi fitratina. ALLAH’in yaratisinda degisme yoktur, dosdogru sabit din odur… (Rûm-30)
Bu sistemin merkezinde “kulluk için formlanmis” (Zâriyât-56) insan vardir. Bu sistemde “esref-î mahlûk” olan insanin fitrat sinirlari zorlanmaz (Bakara-286) . Zirâ, “ALLAH kullarina kolaylik diler, zorluk dilemez” (Bakara-185) ve “hiçbir kulundan verdiginden fazlasini da istemez”